تالار گفتگوی پارسی‌لاتک
ابزارهای جانبی => قلم‌ها Fonts => نويسنده: مهدی امیدعلی در مارس 18, 2012, 08:55:21 am
-
در نظر دارم که پروژه‌ای برای تولید قلم‌های آزاد و مناسب حروف‌چینی فارسی ایجاد کنیم که دارای چسبیدگی (kerning) مناسب باشند و مناسب حروف‌چینی کتاب و پایان‌نامه باشند (و یا حتی بیشتر). در این راستا نیاز به یاری همهٔ کسانی داریم که توانایی طراحی حروف و برنامه‌نویسی و آزمایش قلم‌ها دارند. ویژگی‌های کلی این پروژه به این ترتیب است:
۱- قلم‌ها با استفاده از نرم‌افزار fontforge در نهایت ساخته خواهند شد. تنها نیاز است که مشخصات رسم حروف را به نرم‌افزار ارائه دهیم تا نرم‌افزار قلم را برای ما ایجاد کند.
۲- طراحی حروف با استفاده از fontforge یا inkscape و یا هر نرم‌افزار مجهز به طراحی برداری انجام خواهد شد.
۳- برنامه‌نویسی به زبان پایتون انجام خواهد شد برای تعریف چسبیدگی بین حروف و دیگر موارد. سطح برنامه‌نویسی ابتدایی است و نیازی به کارهای پیچیده نیست.
۴- در این پروژه عمده کار ما براساس استفاده از قدرت محاسباتی کامپیوتر خواهد بود نه صرفا طراحی. بنابراین برنامه‌نویسی بسیار مهم است، هرچند که کار قابل تقسیم است.
منبع کار ما قلم‌های لینوتایپ خواهند بود که نسبت به قلم‌های فارسی موجود، حرفه‌ای‌تر می‌باشند.
در این پروژه، از همدیگر یاد خواهیم گرفت و نیازی نیست که از قبل اطلاعات خاصی داشته باشید. ولی لازم است که توانایی کار با نرم‌افزارهای کامپیوتری داشته باشید و یا استعداد هنری برای طراحی حروف داشته باشید و یا علاقه فراوان داشته باشید که تاریخچهٔ قلم‌های فارسی را مطالعه کنید و با آزمایش و خطا بتوانید مسیر خود را در این راه پیدا کنید.
ملزومات:
۱- نصب نرم‌افزار fontforge بسیار کارگشاست. (نسخه‌ای قابل نصب در ویندوز از این نرم‌افزار موجود است، هر چند توصیه می‌کنم که به دنیای زیبای لینوکس بیایید. به کسانی که عادت به ویندوز دارند توصیه می‌کنم که لینوکس مینت (Linux Mint) را نصب کنند.)
از دوستانی که مایل به یاری هستند خواهش می‌کنم در همین پست، اعلام آمادگی کنند و نظرات خود را بیان کنند تا به نتیجهٔ مناسب برسیم.
از دوستانی که قصد یاری ندارند خواهش می‌کنم که این پست را پاک نگه دارند تا بررسی آن برای دوستان دیگر راحت باشند.
-
بعد از چند روز بررسی به این نتیجه رسیدم که ممکن است بهترین روش استفاده از متافونت (Metafont) باشد. خروجی متافونت متاسفانه svg نیست ولی با استفاده از mftrace می‌توان از آن svg درست کرد (البته svg حاصل کاملاً بی‌نقص نیست ولی به سادگی می‌توان آن را اصلاح کرد.) مزیت استفاده از متافونت این است که با تغییر چند پارامتر، می‌توان قلم‌های متفاوت و سبک‌های قلم متفاوت را به راحتی ایجاد کرد.
-
بعد از چند روز بررسی به این نتیجه رسیدم که ممکن است بهترین روش استفاده از متافونت (Metafont) باشد. خروجی متافونت متاسفانه svg نیست ولی با استفاده از mftrace می‌توان از آن svg درست کرد (البته svg حاصل کاملاً بی‌نقص نیست ولی به سادگی می‌توان آن را اصلاح کرد.) مزیت استفاده از متافونت این است که با تغییر چند پارامتر، می‌توان قلم‌های متفاوت و سبک‌های قلم متفاوت را به راحتی ایجاد کرد.
من هم با استفاده از متافونت کاملاً موافقم. البته چند سالی هست که از متافونت استفاده نکردم و تقریباً آن را فراموش کرده‌ام اما سعی می‌کنم تا وقتی پیدا کنم و دوباره کتاب متافونت را بخوانم. راستش من تا به حال از mftrace برای تبدیل فونت متافونت فارسی‌تک به TTF استفاده کردم و متوجه مشکل خاصی نشدم. اگر mftrace مشکل دارد می‌توانیم از metapost به جای متافونت استفاده کنیم که بسیاری از دستورات متافونت در متاپست قابل اجراست اما اگر تصمیم بر این شد که از متافونت استفاده کنیم کمی زمان‌بر خواهد بود چون حداقل من کمی وقت نیاز دارم تا کتاب متافونت را یک دور بخوانم. یادگرفتن متافونت این خوبی را دارد که اگر کسی یاد گرفت به راحتی می‌تواند انواع تصاویر را در متاپست بکشد.
-
متافونت بسیار آسان است. من هم اول فکر کردم شاید متاپست بهتر باشد ولی بعید می‌دونم فرمانهای انتخاب قلم در متاپست به کاملی متافونت باشد زیرا متافونت اصولاً برای طراحی قلم درست شده است ولی امیدوارم که اینطور باشد. خروجی mftrace خیلی عالی است ولی بعضی از جاهای خروجی را باید دستی درست کرد زیرا بعضی از اتصالها را کاملاً هموار نمی‌کند.
-
Asymptote رو هم الان بررسی کردم. قوی‌تر و شاید مناسب‌تر باشه. خروجی svg رو به صورت کامل ارائه می‌ده. صفحهٔ ۴۴ کتاب راهنمای آن یک مثال برای تعریف قلم و رسم براساس یک قلم رو داده که همون چیزی هست که لازم داریم.
-
با سلام
من شدیدا از این پروژه حمایت می کنم ولی باید اعتراف کنم که در این زمینه اصلا مبتدی هم نیستم :) بنابراین باید اطلاعات زیادی از شما کسب کنم.
در زمانی که آقای کارن‌پهلو در ایران تشریف داشتند و من افتخار ملاقات با ایشان را پیدا کردم، در مورد تبدیل فونت ریاضی نگار از ایشان
راهنمایی خواستم و ایشان به من fontforge را معرفی کردند. در حال حاضر فونت ریاضی نگار به ttf تبدیل شده و برای آن یک اسم ایرانی به نام
Arya انتخاب کردم.
این فونت فقط به صورت regular قابل استفاده است و خالی از مشکل نیست. به عبارت دیگر هنگامی که سیاه یا ایتالیک می شود
خراب است. به فایل نمونه توجه کنید. خیلی خوشحال می شوم که این فونت نیز یکی از فونت های این پروژه باشه زیرا تجربه من در نوشتن کتاب ها
در زمانی که از ریاضی نگار استفاده می کردم آن بود که تقریباً اکثر افراد این فونت را می پسندیدند و در واقع فونت زیبایی است.
البته بنده به شخصه اعتقاد دارم که زیبایی نسبی است و نظر افراد می تواند متفاوت باشد. اما به عنوان یک فون به هر حال فونت جالبی است.
خلاصه کلام، من هم در این پروژه می توانم کمک کنم. قابلیتهای من کم است من برنامه نویسی به زبان C++ و C# را بلدم
با فونت فورج هم کمی کار کرده ام. به قول دوست عزیز آقا مهدی، با دنیای زیبای لینوکس هم آشنایی دارم.
-
یک نکته دیگری که راجع به فونت آریا وجود داره اینه که این فونتی که من درست کردم
فواصلش اصلا خوب نیست. اصل فونت بسیار بهتر به نظر می رسه!
-
من هم با استفاده از متافونت کاملاً موافقم. البته چند سالی هست که از متافونت استفاده نکردم و تقریباً آن را فراموش کرده‌ام اما سعی می‌کنم تا وقتی پیدا کنم و دوباره کتاب متافونت را بخوانم. راستش من تا به حال از mftrace برای تبدیل فونت متافونت فارسی‌تک به TTF استفاده کردم و متوجه مشکل خاصی نشدم.
البته فونت Persian Modern مشکل کوچکی دارد که نمی دانم مربوط به mftrace هست یا نه: فونت تنها در TeX قابل استفاده است. زمانی که سعی کردم فونت را در Microsoft Office استفاده کنم تمام متن محو شد. قصد داشتم جدول ها را در Excel درست کنم و خروجی PDF آن را در سند اصلی وارد کنم و برای هماهنگی متن با جداول از یک فونت در هر دو استفاده کنم. در نهایت مجبور شدم تمام جدول ها را با LaTeX بازنویسی کنم. اگر امکان آن باشد که فونت Persian Modern و فونت های جدیدی که طراحی می کنید در همه ی نرم افزارها قابل استفاده باشند بسیار عالی خواهد بود.
-
با سلام
من شدیدا از این پروژه حمایت می کنم ولی باید اعتراف کنم که در این زمینه اصلا مبتدی هم نیستم :) بنابراین باید اطلاعات زیادی از شما کسب کنم.
در زمانی که آقای کارن‌پهلو در ایران تشریف داشتند و من افتخار ملاقات با ایشان را پیدا کردم، در مورد تبدیل فونت ریاضی نگار از ایشان
راهنمایی خواستم و ایشان به من fontforge را معرفی کردند. در حال حاضر فونت ریاضی نگار به ttf تبدیل شده و برای آن یک اسم ایرانی به نام
Arya انتخاب کردم.
این فونت فقط به صورت regular قابل استفاده است و خالی از مشکل نیست. به عبارت دیگر هنگامی که سیاه یا ایتالیک می شود
خراب است. به فایل نمونه توجه کنید. خیلی خوشحال می شوم که این فونت نیز یکی از فونت های این پروژه باشه زیرا تجربه من در نوشتن کتاب ها
در زمانی که از ریاضی نگار استفاده می کردم آن بود که تقریباً اکثر افراد این فونت را می پسندیدند و در واقع فونت زیبایی است.
البته بنده به شخصه اعتقاد دارم که زیبایی نسبی است و نظر افراد می تواند متفاوت باشد. اما به عنوان یک فون به هر حال فونت جالبی است.
خلاصه کلام، من هم در این پروژه می توانم کمک کنم. قابلیتهای من کم است من برنامه نویسی به زبان C++ و C# را بلدم
با فونت فورج هم کمی کار کرده ام. به قول دوست عزیز آقا مهدی، با دنیای زیبای لینوکس هم آشنایی دارم.
همانطور که گفتید زیبایی نسبی است و من در نظرم تولید قلم‌هایی به کیفیت مثالهای زیر است. یک متن را با سه قلم لوتوس، میترا، و نازنین حروف‌چینی کرده‌ام. البته این قلم‌ها از سری قلم‌های شرکت لاینوتایپ هستند که توسط خودم کمی ساختار آنها بهتر شده است تا برای نوشتارهای فارسی مناسب باشد (بنابراین قابلیت پخش ندارند). اگر بتوانیم قلم‌هایی در این سطح برای حروف‌چینی کتاب و روزنامه طراحی کنیم بسیار عالی است. قلم پارسی مدرن را بررسی کردم. در Libre Office حروف به هم نمی‌چسبند ولی در زیتک این مشکل وجود ندارد. با فونت‌فورج نگاهی به قلم کردم و مشکل قابل برطرف شدن در ۵ دقیقه است. همچنین خروجی mftrace در آنجا هم بدون نقص نیست، مثلاً رقم ۶ فارسی کاملاً هموار نیست. این هم مثالهای ذکر شده در بالا. قلم تیتر در هر سه مورد قلم تیتر شرکت برنارایانه است.
-
البته فونت Persian Modern مشکل کوچکی دارد که نمی دانم مربوط به mftrace هست یا نه: فونت تنها در TeX قابل استفاده است. زمانی که سعی کردم فونت را در Microsoft Office استفاده کنم تمام متن محو شد. قصد داشتم جدول ها را در Excel درست کنم و خروجی PDF آن را در سند اصلی وارد کنم و برای هماهنگی متن با جداول از یک فونت در هر دو استفاده کنم. در نهایت مجبور شدم تمام جدول ها را با LaTeX بازنویسی کنم. اگر امکان آن باشد که فونت Persian Modern و فونت های جدیدی که طراحی می کنید در همه ی نرم افزارها قابل استفاده باشند بسیار عالی خواهد بود.
مشکل از Persian Modern نیست. قلم Persian Modern دارای تگ زبان FAR و اسکریپت arab است. مشکل از Microsoft Word است که قابلیت نمایش قلم با تگ FAR را ندارد.
-
یک متن را با سه قلم لوتوس، میترا، و نازنین حروف‌چینی کرده‌ام. البته این قلم‌ها از سری قلم‌های شرکت لاینوتایپ هستند که توسط خودم کمی ساختار آنها بهتر شده است تا برای نوشتارهای فارسی مناسب باشد (بنابراین قابلیت پخش ندارند).
آیا مجوز قلم‌های لینوتایپ این اجازه را می‌دهند که آنها را تغییر دهیم؟
قلم پارسی مدرن را بررسی کردم. در Libre Office حروف به هم نمی‌چسبند ولی در زیتک این مشکل وجود ندارد. با فونت‌فورج نگاهی به قلم کردم و مشکل قابل برطرف شدن در ۵ دقیقه است.
مشکلی در قلم پارسی نوین وجود ندارد. مشکل از Microsoft Office و Libre Office است (همانطور که قبلاً توضیح دادم.)
همچنین خروجی mftrace در آنجا هم بدون نقص نیست، مثلاً رقم ۶ فارسی کاملاً هموار نیست. این هم مثالهای ذکر شده در بالا. قلم تیتر در هر سه مورد قلم تیتر شرکت برنارایانه است.
در گونه آخر این قلم، تمام گلیف‌ها مستقیماً از روی کد متافونت و با استفاده از متاپست تهیه شده‌اند. اگر مشکلی در رقم ۶ وجود دارد، مشکل در کد متافونت بوده.
-
متافونت بسیار آسان است. من هم اول فکر کردم شاید متاپست بهتر باشد ولی بعید می‌دونم فرمانهای انتخاب قلم در متاپست به کاملی متافونت باشد زیرا متافونت اصولاً برای طراحی قلم درست شده است ولی امیدوارم که اینطور باشد. خروجی mftrace خیلی عالی است ولی بعضی از جاهای خروجی را باید دستی درست کرد زیرا بعضی از اتصالها را کاملاً هموار نمی‌کند.
بله متافونت آسان است اما باید آن را بصورت اساسی فراگرفت نه با نگاه کردن به یکی دو کد نمونه. در مورد متاپست ماکروی mfplain را نگاه کن.
-
مشکل از Persian Modern نیست. قلم Persian Modern دارای تگ زبان FAR و اسکریپت arab است. مشکل از Microsoft Word است که قابلیت نمایش قلم با تگ FAR را ندارد.
اگر امکان دارد و فرصت آن را دارید پیشنهاد می کنم نسخه ای از فونت را برای استفاده در Microsoft Office و نرم افزارهای مشابه منتشر کنید.
-
اولین قدمها در حال انجام است. خوشبختانه منبع arabtex به طور آزاد در اختیار ماست و این بسته شامل ماکروهای تعریف قلمی به شمایل نسخ می‌باشد. با تغییر نوک قلم توانستم کیفیت حروف رو خیلی بهتر بکنم. ولی حروف خانوادهٔ «ر» و «ح» نیاز به بازبینی اساسی دارند. به زودی مخزنی اینترنتی درست می‌کنم و همچنین روش اجرای متافونت را در لینوکس و جی‌ادیت در همین موضوع بیان می‌کنم تا دوستان بتوانند کمک کنند.
-
برای شروع کار نیاز دارید که تکلایو روی سیستم شما نصب باشد. افزونهٔ External Tools را در جی‌ادیت فعال کنید و سپس از Tools->Manage External Tools کلید میانبری شبیه شکل پیوستی بسازید. سپس پروندهٔ beta.mf را در جی‌ادیت باز کنید و Ctrl+T را فشار دهید. پروندهٔ پی‌اس با نام beta.66 بوجود خواهد آمد که می‌توانید آن را با evince مشاهده کنید.
-
در نظر دارم که پروژه‌ای برای تولید قلم‌های آزاد و مناسب حروف‌چینی فارسی ایجاد کنیم که دارای چسبیدگی (kerning) مناسب باشند و مناسب حروف‌چینی کتاب و پایان‌نامه باشند (و یا حتی بیشتر). در این راستا نیاز به یاری همهٔ کسانی داریم که توانایی طراحی حروف و برنامه‌نویسی و آزمایش قلم‌ها دارند. ویژگی‌های کلی این پروژه به این ترتیب است:
۱- قلم‌ها با استفاده از نرم‌افزار fontforge در نهایت ساخته خواهند شد. تنها نیاز است که مشخصات رسم حروف را به نرم‌افزار ارائه دهیم تا نرم‌افزار قلم را برای ما ایجاد کند.
۲- طراحی حروف با استفاده از fontforge یا inkscape و یا هر نرم‌افزار مجهز به طراحی برداری انجام خواهد شد.
۳- برنامه‌نویسی به زبان پایتون انجام خواهد شد برای تعریف چسبیدگی بین حروف و دیگر موارد. سطح برنامه‌نویسی ابتدایی است و نیازی به کارهای پیچیده نیست.
۴- در این پروژه عمده کار ما براساس استفاده از قدرت محاسباتی کامپیوتر خواهد بود نه صرفا طراحی. بنابراین برنامه‌نویسی بسیار مهم است، هرچند که کار قابل تقسیم است.
منبع کار ما قلم‌های لینوتایپ خواهند بود که نسبت به قلم‌های فارسی موجود، حرفه‌ای‌تر می‌باشند.
در این پروژه، از همدیگر یاد خواهیم گرفت و نیازی نیست که از قبل اطلاعات خاصی داشته باشید. ولی لازم است که توانایی کار با نرم‌افزارهای کامپیوتری داشته باشید و یا استعداد هنری برای طراحی حروف داشته باشید و یا علاقه فراوان داشته باشید که تاریخچهٔ قلم‌های فارسی را مطالعه کنید و با آزمایش و خطا بتوانید مسیر خود را در این راه پیدا کنید.
ملزومات:
۱- نصب نرم‌افزار fontforge بسیار کارگشاست. (نسخه‌ای قابل نصب در ویندوز از این نرم‌افزار موجود است، هر چند توصیه می‌کنم که به دنیای زیبای لینوکس بیایید. به کسانی که عادت به ویندوز دارند توصیه می‌کنم که لینوکس مینت (Linux Mint) را نصب کنند.)
از دوستانی که مایل به یاری هستند خواهش می‌کنم در همین پست، اعلام آمادگی کنند و نظرات خود را بیان کنند تا به نتیجهٔ مناسب برسیم.
از دوستانی که قصد یاری ندارند خواهش می‌کنم که این پست را پاک نگه دارند تا بررسی آن برای دوستان دیگر راحت باشند.
آقای امیدعلی سلام. از دید من نویسه‌های الف‌بایی قلم فروردین TEX-پارسی داده‌کاوی بسیار زیبای‌اند، اگر چه کمی بیش از اندکی قدیمی‌اند. من بسیار علاقه‌مندم که گونه‌ی ttf آن ساخته شود، عیب‌های نویسه‌های الف‌بایی مرتفع گردد و نویسه‌های ناالفبایی‌ای همانند نویسه‌های ناالف‌بایی بسیار زیبای قلم پیش‌فرض تک (ساخته‌ی دانلد ناث) برای‌اش طرّاحی شود (گمان کنم دوستان زیادی هم‌باور من باشند). در یک پست این خواسته‌ی خود را بیان کردم. در آن جا آقای کارن‌پهلو پیشنهاد دادند که اگر کسانی خواهان اجرای این کارند می‌توانند تعهّد هزینه‌ای دهند. من چیزی پی نبردم. چه گونه می‌توانم این کار را به جریان بی‌اندازم. بایسته است بگویم دانش من در باره‌ی برنامه‌نویسی، لینوکس و کار با برنامه‌های طرّاحی‌ای که نام برده می‌شود صفر است.
-
در مورد قلمی که گفتید و پروانهٔ آن چیزی نمی‌دانم. قلم‌هایی که ساخته خواهد شد از دید پروانهٔ پخش ایرادی نخواهد داشت. خوشبختانه نیازی به دانستن زبان برنامه‌نویسی غیر از متافونت نیست. همچنین نیاز داریم که دوستانی که به کارهای گرافیکی خبره هستند کمک کرده و نویسه‌ها را درست کنند (به گونهٔ خودکاری) و سپس با دگرگونی نویسه‌ها به کد، همه کارها به سادگی انجام می‌شود.
-
در مورد قلمی که گفتید و پروانهٔ آن چیزی نمی‌دانم.
قلم‌هایی که ساخته خواهد شد از دید پروانهٔ پخش ایرادی نخواهد داشت. خوشبختانه نیازی به دانستن زبان برنامه‌نویسی غیر از متافونت نیست. همچنین نیاز داریم که دوستانی که به کارهای گرافیکی خبره هستند کمک کرده و نویسه‌ها را درست کنند (به گونهٔ خودکاری) و سپس با دگرگونی نویسه‌ها به کد، همه کارها به سادگی انجام می‌شود.
این قلم، قلم پیش‌فرض تک‌پارسی است که شرکت نرم‌افزاری داده‌کاوی ایران با سرمایه‌گذاری انتشارات فاطمی آن را (با سرپرستی آقای احمد یزدی‌پور) با زبان متافونت [البته گمان کنم] نوشته است. این نرم‌افزار پس از خرید کد منبع آن توسط شورای عالی اطلاع رسانی آزاد شده است و با احتمال فراوان باید قلم آن هم آزاد باشد. بیش از این دیگر چیزی نمی‌دانم.
بدبختانه من همین زبان برنامه نویسی را نیز نمی‌دانم و در ضمن با کامپیوتر نیز کارهای گرافیک، کد نویسی و ... نکرده‌ام و مقصودتان از با گونه‌ی خودکاری، دگرگونی نویسه‌ها و سادگی کارها را نیز نفهمیدم.
در پایان باید بیفزایم که همه‌ی کتاب‌های انتشارات فاطمی و کتاب‌های ریاضی، فیزیک و شیمی انتشارات ستاد انقلاب فرهنگی با این قلم منتشر می‌شوند و برای دیدن این قلم می‌توان کتاب‌های انتشاریافته از سوی این دو مرکز انتشاراتی را دید.
-
فقط خواستم بگم شاید نرم‌افزار Font Creator هم به دردتون بخوره. دیدم که بعضی‌ها باهاش مشکل صفر توخالی فونت‌های فارسی رو حل کردن.
http://www.high-logic.com/font-editor/fontcreator.html (http://www.high-logic.com/font-editor/fontcreator.html)
-
با سلام. چه جوری؟ آشنایی من با برنامه‌های رایانه‌ای جز تک در حد یک کاربر معمولی است برای رفع نیازهای متداول.
-
سلام
به‌نظر من ایدهٔ خیلی خوبی هست. فکر می‌کنم من می‌تونم در این مورد کمک کنم. مدت چند سال هست که به‌طور حرفه‌ای قلم‌های عربی می‌سازم. نمونه‌هایی از قلم‌هایی که ساختم نیلوفر بهینه و فارسی‌نوین هستن. این قلم‌ها تمام زبان‌های خاورمیانه رو پشتیبانی می‌کنن (محدودهٔ استاندارد یونیکد 0600-06FF و 0750-077F). از تکنولوژی کرنیک هوشمند استفاده می‌کنن و جدول کرنینگ‌شون بالای پنج‌هزار سطر داره.
نمونهٔ pdf قلم نیلوفر و تصویری از جدول کرنینگ اون رو می‌تونید مشاهده کنید:
http://typophile.com/files/Samples.pdf
http://typophile.com/files/Kerning.jpg
البته پروژهٔ قلم‌های متن‌باز به همین‌صورتی که شما مدنظر دارید رو سال قبل استارت زدم اما نتونستم روش کار کنم و معلق موند. فکر می‌کنم این پروژه فرصت خوبی باشه که بتونم روی قلم‌های فارسی کار کنم.
تجربهٔ کار با FontLab Studio , FontForge, Font Creator و کمی هم MetaFONT رو دارم. همچنین با Adobe Font Development Kit و Microsoft Visual OpenType کار کردم.
در صورتی که تمایل داشته باشید، بعد از هفتم تیرماه با من از طریق ایمیلم تماس بگیرید تا هماهنگ کنیم.
-
به‌نظر من ایدهٔ خیلی خوبی هست. فکر می‌کنم من می‌تونم در این مورد کمک کنم. مدت چند سال هست که به‌طور حرفه‌ای قلم‌های عربی می‌سازم. نمونه‌هایی از قلم‌هایی که ساختم نیلوفر بهینه و فارسی‌نوین هستن. این قلم‌ها تمام زبان‌های خاورمیانه رو پشتیبانی می‌کنن (محدودهٔ استاندارد یونیکد 0600-06FF و 0750-077F). از تکنولوژی کرنیک هوشمند استفاده می‌کنن و جدول کرنینگ‌شون بالای پنج‌هزار سطر داره.
این قلم فارسی‌نوین چی هست؟ نمونه اون رو میشه بذارید؟
-
این قلم فارسی‌نوین چی هست؟ نمونه اون رو میشه بذارید؟
پروژهٔ فارسی‌نوین تلاشی بود برای تبدیل Persian Modern به فرمت استاندارد OTF و البته ناقص موند و در مورد اجازه‌نامه هم تا حالا هیچ اقدامی انجام نشده. به همین دلیل من نمی‌تونم فونت رو منتشر کنم. فکر کنم اجازه دارم نمونه‌هایی از استفاده‌ش رو منتشر کنم (مثل همین PDF بالایی) اما مطمئن نیستم! اگر اجازه داشته باشم یک PDF می‌سازم و همینجا پست می‌کنم.
این قلم به‌طور کلی شبیه همون قلم Persian Modern هست. جز این که جهت منحنی‌ها ساعتگرد شده و از BSpline تبدیل شدن به معادلات بیزیهٔ درجه چهار. همچنین شکل‌ها بهینه شدن و پشتیبانی از چند زبان دیگه هم اضافه شده.
-
پروژهٔ فارسی‌نوین تلاشی بود برای تبدیل Persian Modern به فرمت استاندارد OTF و البته ناقص موند و در مورد اجازه‌نامه هم تا حالا هیچ اقدامی انجام نشده. به همین دلیل من نمی‌تونم فونت رو منتشر کنم. فکر کنم اجازه دارم نمونه‌هایی از استفاده‌ش رو منتشر کنم (مثل همین PDF بالایی) اما مطمئن نیستم! اگر اجازه داشته باشم یک PDF می‌سازم و همینجا پست می‌کنم.
این قلم به‌طور کلی شبیه همون قلم Persian Modern هست. جز این که جهت منحنی‌ها ساعتگرد شده و از BSpline تبدیل شدن به معادلات بیزیهٔ درجه چهار. همچنین شکل‌ها بهینه شدن و پشتیبانی از چند زبان دیگه هم اضافه شده.
تا جایی که می‌دانم TTF (فرمت فعلی قلم‌های Persian Modern) یک فرمت استاندارد هست و نیازی به تبدیل به OTF نیست. هرچند اگر تغییرات شما به اندازه کافی خوب باشند، می‌توانید آنها را برای من بفرستید و من با کمال میل آنها را به قلم‌های اصلی Persian Modern اضافه می‌کنم.
-
تا جایی که می‌دانم TTF (فرمت فعلی قلم‌های Persian Modern) یک فرمت استاندارد هست و نیازی به تبدیل به OTF نیست. هرچند اگر تغییرات شما به اندازه کافی خوب باشند، می‌توانید آنها را برای من بفرستید و من با کمال میل آنها را به قلم‌های اصلی Persian Modern اضافه می‌کنم.
درست می‌فرمایید. در این مورد یک سوءتفاهم رایج وجود داره. فرمت فونت‌ها همچنان TTF هست اما استانداردی به اسم TTF نداریم. خود فرمت TTF از جدول‌های جانشینی OTF استفاده می‌کنه. با این وجود فرمت نهایی .ttf هست و جهت منحنی‌ها برعکس .otf (ساعتگرد) هست.
فونت‌هایی که الان دارم، فرمت .ttf هستن با جهت‌های معکوس TTF (یعنی پادساعتگرد) همچنین جدول‌های جانشانی OpenType رو ندارن. این جدول‌ها رو اضافه کردم. اعراب‌گذاری و کرنینگ هنوز ناقص هست.
دهم تیرماه فایل سورس فونت‌فورژ رو برای شما ارسال می‌کنم.
-
این قلم به‌طور کلی شبیه همون قلم Persian Modern هست. جز این که جهت منحنی‌ها ساعتگرد شده و از BSpline تبدیل شدن به معادلات بیزیهٔ درجه چهار. همچنین شکل‌ها بهینه شدن و پشتیبانی از چند زبان دیگه هم اضافه شده.
سلام
اگر منحنی بزیر را از فونت اصلی ساخته باشید، احتمالاً تمام گلیف‌ها یک بازنگری اساسی نیاز داشته باشند، چون صرف افزایش درجه منحنی، به معنی استفاده از تمام درجه آزادی منحنی بزیر نیست.
آیا این بازنگری را نیز انجام داده‌اید؟ اگر بله، گزارشی از گلیف‌های مورد تغییر را هم در دسترس دارید؟
متشکر
-
سلام
اگر منحنی بزیر را از فونت اصلی ساخته باشید، احتمالاً تمام گلیف‌ها یک بازنگری اساسی نیاز داشته باشند، چون صرف افزایش درجه منحنی، به معنی استفاده از تمام درجه آزادی منحنی بزیر نیست.
آیا این بازنگری را نیز انجام داده‌اید؟ اگر بله، گزارشی از گلیف‌های مورد تغییر را هم در دسترس دارید؟
متشکر
الگوریتم کار به این شکل هست که اول منحنی تبدیل به بیزیهٔ درجه چهار می‌شود، بعد منحنی‌های به‌دست آمده توسط الگوریتم خاصی بهینه می‌شوند. این بهینه‌سازی با حذف بعضی از نقاط و تغییرمکان نقاط کنترلی، منحنی معادل منحنی قبلی به‌دست می‌دهد که به میزان فاکتور s شبیه منحنی قبلی است. میزان حذف‌ها (شدت بهینه‌سازی) توسط پارامتر o تعیین می‌شود. یک داد و ستد بین s و o وجود دارد. با پایین گرفتن o می‌توان تنها نقاط اضافی را حذف کرد و منحنی‌ای به‌دست آورد که بسیار شبیه منحنی قبلی است.
در حال حاضر اگر درست تخمین زده باشم تقریباً ۱۰٪ از گلیف‌ها بهینه شدن.
این قلم مشکلات جدی‌تر از بهینه‌سازی داره. این مشکلات این‌ها هستن:
* جدول‌های OT در قلم اصلی درست کار نمی‌کنند. دلیل‌ش استفاده از کدهای 0FEXX در محدودهٔ Arabic Representation Forms A و B هست. این کار نباید انجام بشه. اگر انجام شد نباید Lookup Table وجود داشته باشه. اگر هردو مورد انجام بشه، سیستم Lookup Table ها رو نادیده می‌گیره. همون‌طور که در مورد این قلم نادیده می‌گیره و جانشینی‌های اول و وسط و آخر خارج از XePersian در محیط‌هایی مثل OpenOffice و یا Word درست کار نمی‌کنند.
* برای این که جانشانی‌ها درست کار کنه، باید اسامی گلیف‌ها اصلاح بشه.
* بهتره به‌جای کپی کردن اشکال از ارجاع به شکل‌ها استفاده بشه. مثلا برای حرف ب و ت و ث میشه از شکل ٮ استفاده کرد. همچنین نقطه‌ها و علائم نشانه‌گذاری تکراری باید با ارجاع مشخص بشه. این‌طوری حجم قلم خیلی پایین میاد، رندر کردن سریع‌تر میشه و زمان کامپایل سند زی‌پرشین کمی پایین میاد.
* برای اعراب‌گذاری باید از یک سیستم mark class استفاده بشه نه این که برای هر نشانه فاصلهٔ زیادی از سطر مبنا در نظر گرفته بشه. این‌طوری اعراب‌ها جای خودشون سوار میشن.
* من شخصاً اعتقاد دارم قلمی که ساخته میشه باید یک قلم همگانی برای اسکریپت عربی باشه. یعنی تمام زبان‌ها رو پشتیبانی کنه نه صرفاً فارسی. البته این نظر منه ممکنه صلاح نباشه.
انجام همهٔ این کارها به‌جز مورد آخر برای بار اول سه تا پنج روز طول می‌کشه. به‌همراه مورد آخر هفت تا دوازده روز طول می‌کشه. قلم‌های دیگه تنها با کپی شکل و اصلاح متریک‌ها در ساختار قلم اول به دست میان که برای هر قلم بین یک تا سه ساعت طول خواهد کشید. مرحلهٔ آخر بهینه‌سازی هست که توسط الگوریتم‌های FontLab Studio و یا یک اسکریپ پایتون ساده برای Font Forge انجام میشه.
-
مشکل از Persian Modern نیست. قلم Persian Modern دارای تگ زبان FAR و اسکریپت arab است. مشکل از Microsoft Word است که قابلیت نمایش قلم با تگ FAR را ندارد.
فکر نمی‌کنم این مربوط به زبان فارسی باشه... جسارتاً طراحی این قلم ایراد داره. نمیشه انتظار داشت تنها با یک تگ زبان در اسکریپت بشه قلم رو رندر کرد. حتماً باید زبان DFLT هم باشه. بدون زبان DFLT هر چقدر هم زبان‌های دیگه اضافه کنید کار نخواهد کرد. البته این حقیقت که تگ زبان فارسی توسط MS Word تشخیص داده نمیشه همچنان درست هست.
این تگ رو اضافه کردم و در Libre Office و بقیهٔ محیط‌ها مشکلی نداره:
(http://s3.picofile.com/file/7417028595/snapshot17.png)
-
الگوریتم کار به این شکل هست که اول منحنی تبدیل به بیزیهٔ درجه چهار می‌شود، بعد منحنی‌های به‌دست آمده توسط الگوریتم خاصی بهینه می‌شوند. این بهینه‌سازی با حذف بعضی از نقاط و تغییرمکان نقاط کنترلی، منحنی معادل منحنی قبلی به‌دست می‌دهد که به میزان فاکتور s شبیه منحنی قبلی است. میزان حذف‌ها (شدت بهینه‌سازی) توسط پارامتر o تعیین می‌شود. یک داد و ستد بین s و o وجود دارد. با پایین گرفتن o می‌توان تنها نقاط اضافی را حذف کرد و منحنی‌ای به‌دست آورد که بسیار شبیه منحنی قبلی است.
در حال حاضر اگر درست تخمین زده باشم تقریباً ۱۰٪ از گلیف‌ها بهینه شدن.
این قلم مشکلات جدی‌تر از بهینه‌سازی داره. این مشکلات این‌ها هستن:
* جدول‌های OT در قلم اصلی درست کار نمی‌کنند. دلیل‌ش استفاده از کدهای 0FEXX در محدودهٔ Arabic Representation Forms A و B هست. این کار نباید انجام بشه. اگر انجام شد نباید Lookup Table وجود داشته باشه. اگر هردو مورد انجام بشه، سیستم Lookup Table ها رو نادیده می‌گیره. همون‌طور که در مورد این قلم نادیده می‌گیره و جانشینی‌های اول و وسط و آخر خارج از XePersian در محیط‌هایی مثل OpenOffice و یا Word درست کار نمی‌کنند.
* برای این که جانشانی‌ها درست کار کنه، باید اسامی گلیف‌ها اصلاح بشه.
* بهتره به‌جای کپی کردن اشکال از ارجاع به شکل‌ها استفاده بشه. مثلا برای حرف ب و ت و ث میشه از شکل ٮ استفاده کرد. همچنین نقطه‌ها و علائم نشانه‌گذاری تکراری باید با ارجاع مشخص بشه. این‌طوری حجم قلم خیلی پایین میاد، رندر کردن سریع‌تر میشه و زمان کامپایل سند زی‌پرشین کمی پایین میاد.
* برای اعراب‌گذاری باید از یک سیستم mark class استفاده بشه نه این که برای هر نشانه فاصلهٔ زیادی از سطر مبنا در نظر گرفته بشه. این‌طوری اعراب‌ها جای خودشون سوار میشن.
* من شخصاً اعتقاد دارم قلمی که ساخته میشه باید یک قلم همگانی برای اسکریپت عربی باشه. یعنی تمام زبان‌ها رو پشتیبانی کنه نه صرفاً فارسی. البته این نظر منه ممکنه صلاح نباشه.
انجام همهٔ این کارها به‌جز مورد آخر برای بار اول سه تا پنج روز طول می‌کشه. به‌همراه مورد آخر هفت تا دوازده روز طول می‌کشه. قلم‌های دیگه تنها با کپی شکل و اصلاح متریک‌ها در ساختار قلم اول به دست میان که برای هر قلم بین یک تا سه ساعت طول خواهد کشید. مرحلهٔ آخر بهینه‌سازی هست که توسط الگوریتم‌های FontLab Studio و یا یک اسکریپ پایتون ساده برای Font Forge انجام میشه.
من اینطور فکر نمی‌کنم.
-
فکر نمی‌کنم اینطور باشه! جسارتاً طراحی این قلم ایراد داره. نمیشه انتظار داشت تنها با یک تگ زبان در اسکریپت عربی بشه قلم رو رندر کرد. حتماً باید زبان DFLT هم باشه. بدون زبان DFLT هر چقدر هم زبان‌های دیگه اضافه کنید کار نخواهد کرد. البته این حقیقت که تگ زبان فارسی توسط MS Word تشخیص داده نمیشه همچنان درست هست.
این تگ رو اضافه کردم و در Libre Office و بقیهٔ محیط‌ها مشکلی نداره:
(http://s3.picofile.com/file/7417028595/snapshot17.png)
زی‌پرشین مشکلی نداره و همین برای من کافی است.
-
سلام
به‌نظر من ایدهٔ خیلی خوبی هست. فکر می‌کنم من می‌تونم در این مورد کمک کنم. مدت چند سال هست که به‌طور حرفه‌ای قلم‌های عربی می‌سازم. نمونه‌هایی از قلم‌هایی که ساختم نیلوفر بهینه و فارسی‌نوین هستن. این قلم‌ها تمام زبان‌های خاورمیانه رو پشتیبانی می‌کنن (محدودهٔ استاندارد یونیکد 0600-06FF و 0750-077F). از تکنولوژی کرنیک هوشمند استفاده می‌کنن و جدول کرنینگ‌شون بالای پنج‌هزار سطر داره.
نمونهٔ pdf قلم نیلوفر و تصویری از جدول کرنینگ اون رو می‌تونید مشاهده کنید:
http://typophile.com/files/Samples.pdf
http://typophile.com/files/Kerning.jpg
البته پروژهٔ قلم‌های متن‌باز به همین‌صورتی که شما مدنظر دارید رو سال قبل استارت زدم اما نتونستم روش کار کنم و معلق موند. فکر می‌کنم این پروژه فرصت خوبی باشه که بتونم روی قلم‌های فارسی کار کنم.
تجربهٔ کار با FontLab Studio , FontForge, Font Creator و کمی هم MetaFONT رو دارم. همچنین با Adobe Font Development Kit و Microsoft Visual OpenType کار کردم.
در صورتی که تمایل داشته باشید، بعد از هفتم تیرماه با من از طریق ایمیلم تماس بگیرید تا هماهنگ کنیم.
من مدتی حضور نداشتم و گویا مباحث خوبی در جریان بوده است. بسیار عالی است که شما تمایل به همکاری دارید. به زودی پایگاهی برای قلم‌ها درست می‌کنم تا بتوانیم اولین قدمها را برداریم. ممنون.
-
دکتر امید علی، خسته نباشین.
شما ایران تشریف دارین؟ که پروژه را یک جوری رسمی کنیم و ثبت کنیم و اگر حمایت مالی شد و ...
-
قبل از هر چیز باید به خاطر تأخیر پوزش بخوام. من بعد از مدتها حال و حوصله و وقت این رو پیدا کردم که دوباره به قلم‌های یه نگاهی بندازم. متاسفانه نتونستم (یا بهتره بگم وقت نکردم) قلم رو به روی بیت‌باکت انتقال بدم. همینجا سورس رو قرار می‌دم تا دوستانی که علاقه‌مند هستند بتونند اون رو تکمیل کنند.