قلم با صفر توخالی و Mapping مناسب

[امیرمسعود]

تنها با فشاردادن دکمهٔ تشکر نمی‌توانم تشکر خودم را از این کار بسیار خوبتان ابراز کنم. دست شما به خاطرانجام  این کار خیلی مهم و ضروری درد نکند.

[hasannoori]

جناب آقای «امید علی» عزیز
من هم به نوبه خودم از شما و سایر دوستانی که دربهبود
قلم‌های فارسی تلاش می‌کنند صمیمانه تشکر می‌کنم
همچنین در اینجا ذکر این نکته را لازم دیدم:

شما که زحمت این کار را با همه مشغله و گرفتاریتان انجام دادید،
بد نبود که روند کارتان را بصورت یک راهنما هر چند مختصر
ارائه کنید تا حدااقل اگر کسی مایل بود با مطالعه راهنمای شما و
روند کاری‌تان بتواند تغییری هر چند ناچیز ارائه کند.

و اینطوری هم افراد بیشتری در این فعالیت سهیم می‌شوند و هم
بار کاری شما کاهش می‌یابد

پیروز باشید

[a.g]

سلام بر همه

من هم می‌خواهم  به جناب امید علی دست مریزادي بگویم و هم از ایشان خواهش کنم روش خودشان را در قالب یک راه‌نما در اختیار دیگران بگذارند.

در ضمن من سرسری به نوشته‌ی شما با فونت یاد شده نگاهی کردم به گمان‌ام هنوز کِرن در آن رعایت نمی‌شود (فاصله‌ی ر و الف در کلمه‌ی را) آیا می‌توان در این باره فکري کرد (یا دست‌کم راه‌نمایی کنید)؟

با درود

[مهدی امیدعلی]

سلام بر همه

من هم می‌خواهم  به جناب امید علی دست مریزادي بگویم و هم از ایشان خواهش کنم روش خودشان را در قالب یک راه‌نما در اختیار دیگران بگذارند.

در ضمن من سرسری به نوشته‌ی شما با فونت یاد شده نگاهی کردم به گمان‌ام هنوز کِرن در آن رعایت نمی‌شود (فاصله‌ی ر و الف در کلمه‌ی را) آیا می‌توان در این باره فکري کرد (یا دست‌کم راه‌نمایی کنید)؟

با درود

من طراح قلم نیستم و اصولا این کار یک کار بسیار تخصصی و سخت است (مثلا شما باید از علم زیبایی و حتی طراحی و نقاشی اطلاعات بسیاری داشته باشید. شکل هر حرفی به خودی خود دارای بار معنایی وحسی است و یک طراح قلم با استفاده از حس درونی خود و حسی که هر حرف دارد شکلی را انتخاب می‌کند. لبه‌های تیز یا کشیدهٔ حروف مختلف می‌تواند بار احساسی خشم، عشق، رویاپردازی و ... داشته باشد.) بعد از این چند سال دیدن قلم‌های مختلف ۲ مورد برای یک قلم مهم هستند:
۱- طراحی بصری هر یک از حروف یک فونت
۲- امکانات کامپیوتری یک فونت از جمله کرن، دارای بودن همه کاراکترهای مختلف، داشتن لیگاتورهای مناسب.

به جز قلم‌های سری ایکس، قلم‌های فارسی دیگر فاقد کرن و لیگاتور مناسب هستند ولی کرن در خود قلم‌های سری ایکس هم کامل نیستند  و ممکن است روی سیستم‌های مختلف فرق کنند.   از نقطه نظر زیبایی بصری تنها قلم‌های شرکت لینوتایپ را در حد استاندارد می‌بینم که البته آنها هم از نظر امکانات کامپیوتری نقص دارند  و  کرن و لیگاتورها در آنها وجود ندارد.
قلم‌های لینوتایپ توسط افراد و شرکت‌های بسیاری (از جمله شرکت داده‌پردازی سینا که قلم‌های برنا را ارائه کرده است) کمی اصلاح شده‌اند و با نام خودشان ارائه شده است که باعث سردرگمی همه شده است. از بین همه این قلم‌ها من قلم میترا را خیلی پسندیدم چون نیازی به کرن ندارد (شکل کاراکترها به اینگونه است) و برای کتاب بسیار مناسب هستند).

در مورد صفر هم بعد از این مدت به این نتیجه رسیده‌ام که صفر توخالی هیچ سنخیتی با اصول نوشتن فارسی ندارد و باید از همان شکل همیشگی استفاده کرد(نقطه، البته نه نقطه‌ای که در انتهای جملات قرار می‌گیرد که به صورت یک دایره تو پر است و روی خط کرسی قرار می‌گیرد، بلکه نقطه‌ای که در زیر ب و یا در بالای ف قرار می‌گرید که یک لوزی است و بالاتر از خط کرسی قرار می‌گیرد). البته این نظر شخصی من است و مسلماً بسیاری ممکن است با این نظر مخالف باشند.
به پیوست یک نمونه از حروف‌چینی با استفاده از قلم میترا را می‌بینید.

[سید مهدی موسوی]

وقتی از فونت یاس استفاده می‌کنم فونت سرفصل‌هام به هم می‌ریزه اگه لازم بود بفرمایید تا فایل tex را هم ضمیمه کنم.ممنون

[مهدی امیدعلی]

در پست قبلی فراموش کرده بودم فایل نمونه را پیوست کنم. این چند روزه تونستم قلم لوتوس را دارای کرن کنم که به پیوست یک نمونه از حروفچینی با آن را می‌بینید. برای بقیه قلم‌های خوب هم همین کار رو می‌کنم. ولی فعلا نمی‌تونم اونها رو انتشار بدم تا ببینم مجوز رو چطوری میشه بدست آورد.

[a.g]

سلام

کرن در این قلم(لوتوس) برای حرف «ر» به خوبی رعایت شده است هرچند نتوانستم کیفیت کرن را برای حرف‌های سرکش‌دار (مانند کاف در اکبر و گاف در اگر یا می‌گوید) ببینم به هرحال کار خوبي است. خوب‌تر هم می‌شود اگر کمی آموزش در باره‌ی روش کارتان بدهید.

پیروز و سلامت باشید

[a.g]

دوباره سلام

در مورد صفر هم بعد از این مدت به این نتیجه رسیده‌ام که صفر توخالی هیچ سنخیتی با اصول نوشتن فارسی ندارد و باید از همان شکل همیشگی استفاده کرد(

فراموش کردم در باره‌ی صفر بگویم که برای نوشتن متن‌های علمی(و دقیق) باید تا می‌توان از ابهام‌ها(چه در نویسه‌های فارسی و چه در جمله‌بندی و سبک نوشتن) پرهیخت. در این باب زیبایی‌شناسی در اساس جایی ندارد یا دست‌کم  اولویت یکم نیست. گفتن(نوشتن) ندارد که نویسه‌های پارسی همه وام‌گرفته(قرضی) از نویسه‌های تازی‌ اند و هیچ ربطی با زبان‌نگاره(رسم‌الخط) ــــــ برای مثال پهلوی ــــــ ندارند. پس می‌توان در نویسه‌ها دست برد تا آن‌ها را یکنواخت‌تر کرد. چرا یکنواخت‌تر؟ برای یک‌دستی متن(به ویژه در متن‌های علمی). تا متن روشمندتر شود(شمار استثناهای خلاف قاعده در نوشتن صفر شود یا کمینه) در این متن‌ها(علمی)  اثری از ناز و کرشمه‌ی قلم (مانند گونه‌های خط نستعلیق و ثلث و ...)  دیده نمی‌شود تا خواننده به جای توجه به ظاهر نوشته بر مفهوم‌ها متمرکز شود.

دو نمونه: شادروان مصاحب در دائره‌المعارف فارسی (اثری که هنوز پس از سال‌ها) هنوز از نظر سبک و روشمند بودن و بار علمی گوهری تابنده در نوشته‌های پارسی است برای صفر از نویسه‌ی صفر لاتین استفاده می‌کند چون معتقد بود که ارتفاع عددها (از خط نشانه یا خط کرسی) باید با هم برابر باشند؛ استثنا در این مورد صفر بود که وی با آوردن «صفر» ویژه‌ی خود مسپله را حل کرد
نمونه‌ی دوم: اگر به نوشته‌های لاتین توجه کنید می‌بینید که نویسندگان آن متن‌ها هم از صفر ویژه‌ای برای نوشتن استفاده می‌کنند این صفر با نویسه‌ی O فرق می‌کند تا ابهام ایجاد نشود و ارتفاع(فراز) آن با دیگر رقم‌ها برابر است.

برای این نوآوری‌ها نباید از های‐وهوی ادیبان(سنتی) ترسید و باید جسارت ورزید تا تنگناهای نویسه‌های پارسی تا می‌شود کمتر گردند.
پیروز باشید

[مهدی امیدعلی]

دوباره سلام

فراموش کردم در باره‌ی صفر بگویم که برای نوشتن متن‌های علمی(و دقیق) باید تا می‌توان از ابهام‌ها(چه در نویسه‌های فارسی و چه در جمله‌بندی و سبک نوشتن) پرهیخت. در این باب زیبایی‌شناسی در اساس جایی ندارد یا دست‌کم  اولویت یکم نیست. گفتن(نوشتن) ندارد که نویسه‌های پارسی همه وام‌گرفته(قرضی) از نویسه‌های تازی‌ اند و هیچ ربطی با زبان‌نگاره(رسم‌الخط) ــــــ برای مثال پهلوی ــــــ ندارند. پس می‌توان در نویسه‌ها دست برد تا آن‌ها را یکنواخت‌تر کرد. چرا یکنواخت‌تر؟ برای یک‌دستی متن(به ویژه در متن‌های علمی). تا متن روشمندتر شود(شمار استثناهای خلاف قاعده در نوشتن صفر شود یا کمینه) در این متن‌ها(علمی)  اثری از ناز و کرشمه‌ی قلم (مانند گونه‌های خط نستعلیق و ثلث و ...)  دیده نمی‌شود تا خواننده به جای توجه به ظاهر نوشته بر مفهوم‌ها متمرکز شود.

دو نمونه: شادروان مصاحب در دائره‌المعارف فارسی (اثری که هنوز پس از سال‌ها) هنوز از نظر سبک و روشمند بودن و بار علمی گوهری تابنده در نوشته‌های پارسی است برای صفر از نویسه‌ی صفر لاتین استفاده می‌کند چون معتقد بود که ارتفاع عددها (از خط نشانه یا خط کرسی) باید با هم برابر باشند؛ استثنا در این مورد صفر بود که وی با آوردن «صفر» ویژه‌ی خود مسپله را حل کرد
نمونه‌ی دوم: اگر به نوشته‌های لاتین توجه کنید می‌بینید که نویسندگان آن متن‌ها هم از صفر ویژه‌ای برای نوشتن استفاده می‌کنند این صفر با نویسه‌ی O فرق می‌کند تا ابهام ایجاد نشود و ارتفاع(فراز) آن با دیگر رقم‌ها برابر است.

برای این نوآوری‌ها نباید از های‐وهوی ادیبان(سنتی) ترسید و باید جسارت ورزید تا تنگناهای نویسه‌های پارسی تا می‌شود کمتر گردند.
پیروز باشید

كاملا با اين حرف موافقم كه هم ارتفاع نبودن صفر فارسي با ديگر ارقام مشكلي بسيار جدي است. به همين دليل است كه مثلا مي بينيد كه در پلاك ماشينهاي ايراني يا تابلوهاي راهنمايي و رانندگي عدد صفر وجود ندارد. با اين حرف هم كاملا موافقم كه بايد نوآور بود و ساختارهاي غلط را اصلاح كرد. ولي همچنين معتقدم كه بايد براي ساختارشكني از اطلاعات كافي برخوردار بود كه من فعلا اين اطلاعات را ندارم. در مورد كرن براي زوج «اك» بايد بگم كه در قلم لوتوس ارتفاع ابتداي سركش «كاف» تقريبا هم اندازه حرف «ا» است و بنابراين كرن براي آنها نبايد وجود داشته باشد.